Ede

Diversiteit in zaden

Het is algemeen bekend dat er op aarde een grote diversiteit is aan planten, struiken en bomen. Wat ook veel waargenomen wordt is dat die biodiversiteit afneemt. Er zijn regelmatig meldingen van uitsterven van een bepaalde soort. Daarnaast zien wij een toename van monoculturen, iets dat gedreven wordt door economische belangen. Monoculturen dienen de mens, bijvoorbeeld: granen, groenten, palmbomen voor olie, rijst en vruchtbomen.

Helaas is er sinds de mogelijkheid van genetische manipulatie een nieuw fenomeen te bespeuren. De klassieke veredelaars van planten wilden hun jaren kostende veredeling wel terugzien in hun verdiensten. De moderne veredelaars zetten tegenwoordig gewoon een patent op hun product. Natuurlijk mag veredeling van planten, maar de regels waarmee dat gepaard gaat voor de afnemers zouden ruimer moeten zijn. In de zogenaamde F1-hybride zaden zit een geldelijke opslag die ten goede komt aan de veredelaar, er verder mee kweken mag niet.

Gelukkig is er in Duitsland een initiatief van hobbykwekers om te zorgen dat er planten, met name biologische groenten, blijven met zeer diverse kwaliteiten en de vrijheid om daar verder mee te kweken. Het gaat hier ook om de zaadvastheid. Bingenheimer Saatgut is de organisatie die zaden verkoopt op basis van onafhankelijke biologische principes. Zaadvaste groenterassen moeten worden bewaard, veredeld en biologisch vermeerderd kunnen worden.

Bingenheimer Saatgut heeft een, voor een klein deel Nederlandstalige, website met een ruim aanbod aan zaden van groenten, kruiden en iets bescheidener van bloemen.

Zadencollectie

Biodiversiteit in het geding

Stichting Het Levend Archief, Geldersch Landschap & Kasteelen (GLK) en enkele andere natuurorganisaties hebben gezamenlijk in 2018 een begin gemaakt met het verzamelen van zaden van inheemse gewassen die bedreigd zijn of zeldzaam.
Het blijkt hard nodig omdat er in 2023 ruim 500 soorten op de Rode Lijst stonden en er 70 soorten ernstig bedreigd zijn. Het mooie aan dit project is dat daar waar de juiste omstandigheden weer zijn ontstaan of gemaakt, zaad uit deze zadenbank de soorten vaak met succes weer terug kan brengen op plaatsen waar ze ooit floreerden.

De activiteiten bestaan uit het verzamelen van zaden, het kweken door enkele gespecialiseerde kwekers en het invriezen bij het Centrum voor Genetische Bronnen Nederland (CGN) van zaden voor later. Daarom is Het Levend Archief een deel in een groter geheel, een consortium. Enkele universiteiten, zoals Wageningen werken mee, maar ook botanische tuinen.

Vrijwilligers en donateurs werken hard mee aan dit project dat gewijd is aan specifiek inheemse soorten.