Vijvers hebben een invloed op de omgeving. De omgeving beïnvloedt een vijver, maar de basis is natuurlijk dat de tuinliefhebber er een wil hebben. Hierbij spelen een aantal overwegingen een rol. Als peutertjes in de tuin komen weegt voor veel mensen de veiligheid van de kleintjes een rol. Hierna wordt uit de doeken gedaan welke mogelijkheden er zijn om een gezonde vijver met een eigen zelfregulerende leefomgeving te creëren.

Vijvers trekken vogels aan die er willen komen drinken. Insecten komen ook aan de waterkant even hun dorst lessen. Libellen en muggen zijn afhankelijk van water, hun larven groeien er in op. Libellenlarven eten muggenlarven! Als de vijver dieper is dan 80 cm kunnen ook kikkers, padden of salamanders er overwinteren.

Een plek zoeken
Een vijver is gebaad bij een lichte plek, zonlicht zorgt voor een bredere keuze aan vijverplanten. Alleen als het gaat om een klein ondiep poeltje waar vogels lekker kunnen drinken en badderen, kan dat ook in de schaduw. Kies bij voorkeur ook een plek die in de herfst niet bedekt wordt door blad. Blad in het water zorgt voor een gebrek aan zuurstof door ontbinding. Planten en diertjes gaan dan dood.

Een vorm kiezen
Elke vorm is goed. De tuin en de stijl in de tuin zijn leidend. De vijver kan ‘modern’ rechthoekig worden, romantisch met rondingen of speels met, in hoogte verschillende, delen. De vorm aan de oppervlakte is dus een kwestie van ontwerp, maar onder water is het van belang dat er enkele plateaus komen waar ‘bakken’ met waterplanten neergezet kunnen worden en eventueel een fontein. Voor een variëteit aan planten is het handig dat die plateaus op verschillende diepte komen. Op de bodem vormt zich vanzelf een humuslaag. Houd er rekening mee dat de gezonde vijver diepte moet hebben en hoe groter de oppervlakte hoe beter. Een natuurlijke, niet aangelegde, vijver heeft meestal een vorm met rondingen. Zoals al genoemd zal alleen een diepe vijver ook amfibiën aatrekken.

Een constructie kiezen
Gewoon een gat in de grond graven is geen optie, dan staat de vijver binnen de kortste keren droog. Kiezen voor beton kan ook, maar daar kleven nogal wat bezwaren aan. Dun beton is uiteindelijk niet waterdicht en kwetsbaar. Vooral in de winterperiode het kan kapotvriezen en een barst is amper te repareren.
Voorgevormde vijvers van fiberglas of plastic zijn meestal geen goede vijvers voor in het wild, omdat ze zelden erg ondiepe delen hebben. Ze zijn moeilijk te installeren omdat het gat exact moet passen bij de vorm van de vijver. De aarde moet zorgen voor voldoende ondersteuning.
Polytheen en PVC zijn relatief goedkoop, maar ze gaan achteruit wanneer ze worden blootgesteld aan zonlicht en zijn van korte duur. Butylrubber is duurder, maar het is het sterkst en gaat 30-50 jaar mee.
Daarom wordt EPDM vijverfolie dan ook algemeen toegepast. Een voordeel van deze vijverfolie is ook dat de vorm vrij is. Goede soorten vijverfolie zijn te lassen dan wel lijmen. Het stapsgewijs construeren van een vijver kan door een hovenier of vijverspecialist gedaan worden, maar ook door een tuinliefhebber, maar wel nadat er voldoende informatie over is ingewonnen.

De afwerking
De afwerking is weer een kwestie van smaak. De een wil graag planten, riet of een andere afscheiding, de ander wil keien of tegels. Het is wel handig als er een pad naar de vijver is, maar ook beschutting voor schuwe dieren.

Onderhoud
Het onderhoud heeft elk seizoen specifieke aandacht nodig. In het voorjaar controleren of er in de winter schade is ontstaan en of de planten weer uitlopen, eventueel inkorten of bijplanten. In de zomer controleren op algen en eventueel filter(s) van een vijverpomp of fontein controleren.
In de herfst is het verwijderen van bodemslib en van afgestorven plantdelen aan de orde. Groot onderhoud dus. Breng eventueel een net over de vijver aan om blad op te vangen. In de winter is eigenlijk de hele vijver in rust en moet ook zoveel mogelijk met rust worden gelaten. De plantengroei ligt nagenoeg stil en de vissen verkeren in winterslaap. Zorg wel voor materiaal (bijvoorbeeld stro) om te zorgen dat bij vorst er wel zuurstof in het water kan komen.

Andere punten
Een gezonde vijver van voldoende afmetingen heeft geen vijverpomp nodig om het water schoon te houden. In de natuur zijn daar watervlooien, waterslakken en diverse waterplanten voor. Het kan gezellig of rustgevend zijn als er in de vijver een fontein staat die af en toe spuit. Het is dan zaak te zorgen dat de kleine waterdiertjes niet door de fontein worden 'vermalen', een goede fijne filter is dan een noodzaak. Tuinbezitters die een cascade-achtige vijver willen hebben, zullen hun toevlucht moeten nemen tot een vijverpomp (met filter) die van het lage bekken het water weer naar het hoogste pompt. Een gezonde vijver heeft genoeg zuurstof. Daar zorgen waterplanten voor. Algen van diverse soort kunnen een vijver onaantrekkelijk maken en andere planten in de vijver verdringen. Bewegend water met veel zuurstof is nodig en het aantrekkelijkst voor vissen.